Definicja i Podstawowe Zasady Homeopatii
Słowo Homeopatia pochodzi od greckich słów homoios (podobny) i pathos (cierpienie). Homeopatia jest systemem medycyny , znanym ze względu na praktykę przepisywania pacjentom roztworów wodnych, które nie zawierają aktywnych chemicznie składników. Teoria homeopatii została stworzona przez saskiego lekarza Samuela Hahnemanna (1755-1843) i po raz pierwszy przedstawiona w roku 1796. Homeopatia cieszy się w dzisiejszych czasach szeroką i wciąż rosnącą popularnością w kręgach, w których jest obecnie praktykowana, jednak sposób, w jaki działają leki homeopatyczne i wiele fundamentalnych zasad homeopatii, jak np. teoria siły witalnej, czy miazm chronicznych, stanowi wciąż przedmiot gorącej dyskusji.
Homeopatia postuluje aby traktować „podobne za pomocą podobnego” (prawo podobieństw). Prowadzący praktykę bierze pod uwagę ogół symptomów danego przypadku. Następnie dokonuje wyboru remedium, które zostało opublikowane w tzw. provingach homeopatycznych, aby stworzyć podobny zestaw objawów u pacjentów zdrowych. Remedium zazwyczaj jest podawane w ekstremalnie niskim stężeniu, przygotowanym zgodnie z procedurą zwaną potencjonowaniem (patrz Zasada Rozcieńczania, w tekście poniżej), ponieważ uważa się, że proces ten nadaje bardziej rozcieńczonym roztworom, większy efekt terapeutyczny.
Historia Homeopatii
Homeopatia została stworzona przez Dr Samuela Hahnemanna (1755-1843) i została zapoczątkowana poprzez uznanie Zasady podobieństwa, jako generalnej zasady terapeutycznej. Pomimo tego, że ludzie tacy, jak Hipokrates i Paracelsus (urodzony około 1493), proponowali i wykorzystywali podobne pomysły w swoich czasach, to właśnie Dr Hahnemann po raz pierwszy uznał i zastosował tę zasadę terapeutyczną, jako prawo ogólne.
W XVIII wieku, nauka medyczna wciąż miała z prawdziwą nauką niewiele wspólnego. Wiedza na temat ciała ludzkiego, chorób oraz stosowania metod leczenia, wciąż była słaba i niesprecyzowana. Metody takie jak upuszczanie krwi, przystawianie pijawek, czy stosowanie środków przeczyszczających, były jednakowe w przypadku większości schorzeń. Praktycznie cały wiek XVIII w Europie, był naznaczony przez olbrzymią ilość teorii i hipotez, dotyczących charakteru chorób i ich pochodzenia. Jak można więc przypuszczać, metody praktyk terapeutycznych, były tak samo liczne i zróżnicowane, jak teorie wysuwane na temat schorzeń. Niepewność w działaniu oraz brak jakichkolwiek ustalonych zasad leczenia, głęboko rozczarowały Dr Hahnemanna.
Hahnemann porzucił więc swoją praktykę lekarską i poświęcił się tłumaczeniu wielkich klasyków medycznych swoich czasów. W 1790, Kiedy Dr Hahnemann był zajęty tłumaczeniem Materia Medica, Williama Cullena (szkockiego lekarza), z angielskiego na niemiecki, zaciekawiła go wzmianka, że kora z drzewa chinowego leczy malarię, z powodu swojego gorzkiego smaku i efektu tonizującego pracę żołądka. Takie wyjaśnienie wydało mu się mało wyczerpujące. W młodości podróżował po pewniej części Węgier, gdzie Malaria, zwana również Gorączką Bagienną była mocno rozprzestrzeniona. Wykorzystywał wtedy korę chinową w leczeniu pacjentów, ale jego doświadczenia nie potwierdziły wniosku, jaki odnalazł w pracy Cullena. Zdecydował się więc przeprowadzić własne eksperymenty.
Hahnemann zażył osobiście dawkę leku i stwierdził, że pojawiły się u niego symptomy bardzo przypominające Gorączkę Bagienną. Uświadomił sobie wtedy, że lek na daną chorobę, mógł spowodować wywołanie jej objawów. Wypróbował swoją teorię na członkach rodziny, przyjaciołach oraz ochotnikach i u wszystkich pojawiły się takie same objawy. Przeprowadził eksperymenty z tym jednym lekiem na wielu ludziach i większość z nich mówiła to samo. W roku 1796, 6 lat po swoim pierwszym eksperymencie, opublikował artykuł w piśmie Hufeland Journal, tom II, części 3 i 4, str. 391-439 oraz 465-561, pt. „Esej na temat nowej zasady ustalania mocy leczniczej medykamentów i doświadczenia dotyczące poprzedniej zasady”.
Podobne Leczy Podobne
Hahnemann opracował zasadę, która mówi, że substancja wywołująca symptomy choroby u zdrowej osoby, będzie leczyła te same symptomy choroby u osoby chorej. Nazwał tę zasadę „similia similibus curentur”, co można tłumaczyć jako „niech podobne leczy podobne”. Następnie przeszedł do udowodnienia, czy „provingu”, jak branżowo jest to określane, 67. remediów na swoich zdrowych studentach, członkach rodziny i przyjaciołach. Wyniki jego badań zostały opublikowane w Materia Medica Pura, w roku 1810. Wiele substancji wykorzystanych przez Hahnemanna, było silnie trujących, na przykład arszenik, czy rtęć, więc aby uniknąć efektu toksycznego, eksperymentował z coraz to mniejszymi dawkami. Na drodze doświadczeń, okazało się, że sukcesywne rozcieńczanie substancji skutkuje ich coraz większą aktywnością medyczną, a jednocześnie, coraz mniejszym poziomem toksyczności.
Zasady Homeopatii
Homeopatia jako nauka związana z leczeniem, posiada swoją własną filozofię, a jej terapeutyka jest oparta na kilku fundamentalnych zasadach. Są one następujące:
- Zasada Podobieństwa
- Zasada Simplex (Pojedynczego Remedium)
- Zasada Minimum
- Doktryna Provingu Leków
- Teoria Chorób Przewlekłych
- Teoria Siły Witalnej
- Zasada Dynamizowania
Zasada Podobieństwa
Pierwszym i zarazem najważniejszym „prawem naturalnym” wyrażonym przez Hahnemanna – tym z którego homeopatia wywodzi swoją nazwę – brzmi: similia similibus curentur – niech podobne leczy podobne. Oznacza to, że substancja odpowiednia do leczenia choroby, to substancja, która wywołuje podobne objawy u osoby zdrowej. Podstawową kwestią jest wiedza na temat symptomów powiązanych z różnymi substancjami, patogenez remedialnych. Mają one być ustalone poprzez provingi leków na osobach zdrowych, które polegają na tym, że podmiot przyjmuje remedium i prowadzi zapisy wszelkich fizycznych, mentalnych, emocjonalnych oraz modalnych zmian symptomów.
Rozcieńczanie
Hahnemann opracował system rozcieńczania leków homeopatycznych, w którym jedna część materiału wyjściowego (zazwyczaj ekstraktu roślinnego), jest rozcieńczana przy użyciu 99 części rozcieńczalnika (zazwyczaj alkoholu i wody). Mikstura jest następnie mieszana, czy też „potencjonowana”, poprzez rytmiczne wstrząsanie płynu, co pomaga uwolnić jej energię wewnętrzną. Pierwszy stopień rozcieńczania jest nazywany homeopatyczną potencją 1C. Proces rozcieńczania może być powtórzony z potencją 1C, aby stworzyć potencję 2C i tak dalej, dopóki nie zostanie osiągnięty pożądany poziom potencji. Hahnemann odkrył, że poprzez podawanie nieskończenie małych dawek leków, nie tylko leczył dolegliwości bez niepożądanych efektów ubocznych, ale sama kuracja była znacznie bardziej efektywna, niż przy większych dawkach. W późniejszym okresie opracowano kolejne dwie skale tworzenia leków homeopatycznych. Skala Dziesiętna, opracowana przez Heringa, wykorzystuje stosunek 1:9 do stopniowego rozcieńczania, natomiast skala LM, ustalona przez Dr Hahnemanna, wykorzystuje stosunek 1:50 000.
Filozofia Homeopatyczna
Nowoczesna nauka stwierdza, że odpowiedź organizmu na stres, przejawia się w wysoce zorganizowany i współzależny sposób. W homeopatii, koncepcja równowagi homeostatycznej na poziomach fizycznych, jest poszerzona i dołączają się do niej również królestwa mentalne i emocjonalne. Innymi słowy, ludzkie ciało, umysł i emocje, uważa się za całość działającą wspólnie, w celu utrzymania relatywnego poziomu homeostazy, czyli balansu. Ponieważ ciało, umysł i emocje jednocześnie reagują na stres, homeopatyczne podejście do rozumienia chorób, ma charakter holistyczny. Oznacza to podjęcie próby oceny dowolnego problemu, w kontekście całej osoby – na poziomie fizycznym, mentalnym i emocjonalnym – przy jednoczesnym zrozumieniu ograniczeń pacjenta.
Podejście homeopatyczne nie walczy z objawami choroby w taki sam sposób, jak w procesie leczenia konwencjonalnego. Zamiast tego, filozofia homeopatyczna twierdzi, że jeśli organizm odzyskuje z powrotem stan równowagi, objawy choroby (zaburzenie równowagi), również się wycofają. Środki homeopatyczne, w tym celu, muszą być dostosowane do każdego pacjenta z osobna; dlatego też, o ile diagnoza konwencjonalna jest oparta na zdefiniowanym zestawie popularnych objawów, które będą leczone konwencjonalnie i przy wykorzystaniu popularnych leków, o tyle homeopata będzie szukał szerszego i charakterystycznego dla danej osoby, obrazu zaburzenia równowagi ustrojowej.
Przykład tej różnicy pomiędzy konwencjonalną, a homeopatyczną praktyką, może zostać zilustrowany poprzez podejście obu z nich do stanu zapalnego u pacjenta. Lekarze tradycyjni mogliby uznać przewlekły stan zapalny, jako rezultat zbyt agresywnego działania systemu immunologicznego i postawić diagnozę w oparciu o wzór często spotykanych objawów. Mogliby następnie wybrać lek, spośród dowolnej ilości czynników przeciwzapalnych lub regulujących odporność organizmu, mając nadzieję poradzić sobie z problemem.
Dla homeopaty, oznaki i symptomy stanu zapalnego stanowią jedynie punkt wyjścia, do zrozumienia całości obrazu choroby. Popularne oznaki stanu zapalnego – zaczerwienienie, zaognienie, ból i guz – są jedynie wierzchołkiem góry lodowej. Diagnoza konwencjonalna nie byłaby wystarczająco konkretna, aby wybrać odpowiednie remedium i należałoby rozważyć inne, szersze, bądź bardziej szczegółowe symptomy choroby.
Wysiłek, mający na celu zwalczenie tylko i wyłącznie stanu zapalnego, byłby również postrzegany przez homeopatów, jako „tłumiący”, co oznacza, że pomimo iż najbardziej oczywiste oznaki zaburzenia równowagi (stan zapalny) mogą zostać stłumione, to leżący u ich podstaw stres i zaburzenie stanu równowagi, które wywołały powstanie problemu, nie zmienią się. Dlatego też osoba z przewlekłym stanem zapalnym jest w tym przypadku leczona, ale nie wyleczona całkowicie. Homeopaci również uważają wysiłki zmierzające do stłumienia symptomów, za takie, które występują kosztem reszty organizmu. Oznacza to, że jeśli organizm funkcjonuje jako jedna całość, nie jesteśmy w stanie odseparować i zwalczyć pojedynczych symptomów, bez odseparowania wpływu toczonej przez nas walki, na całą resztę organizmu.
Pozbycie się głównej dolegliwości pacjenta, nie wystarcza w podejściu homeopatycznym. Poprawa musi następować w jednej linii z ogólnym „kierunkiem leczenia” – jeśli główna dolegliwość pacjenta jest usunięta, lekarz nie powinien znajdować nowego problemu, rozwijającego się na głębszym lub bardziej zasadniczym poziomie funkcjonowania organizmu, który jest spowodowany przez tę poprzednią dolegliwość.
Czy Homeopatia Działa?
Homeopatia szczyci się dwustuletnią historią dokumentacji, dotyczącej wyleczenia różnego rodzaju schorzeń. Homeopatia przyciągnęła szeroką uwagę publiczną, dzięki swej efektywności w czasie epidemii cholery w XIX wieku. Podczas wielkiej epidemii grypy, w latach 20., z kolei, homeopatyczne szpitale raportowały niską śmiertelność pacjentów, podczas gdy szpitale medycyny konwencjonalnej raportowały śmiertelność od 20% do 30%.
Począwszy od późnych lat 40., badania testujące skuteczność homeopatii w różnych warunkach medycznych, przeprowadzone przy wykorzystaniu podwójnie ślepych prób klinicznych, doprowadziły do niejednoznacznych wyników. Niektóre z nich miały potwierdzać skuteczność homeopatii, jednak w innych przypadkach taka metoda oceny okazała się nieodpowiednia do stworzenia dokumentacji sukcesów, jakie odniosła terapia homeopatyczna.
W badaniu opublikowanym 20. września 1997, w wydaniu czasopisma Lancet, Dr Wayne Jonas, Dyrektor Biura Medycyny Alternatywnej oraz Dr Klaus Linde, poinformowali, że kiedy dokumentacja 89. dobrze jakościowo przeprowadzonych badań dotyczących homeopatii została podsumowana, wyniki pokazały że homeopatia okazała się być 2.45 raza skuteczniejsza, niż placebo.
W 1996, nieopublikowane badania przeprowadzone przez Homeopathic Medicine Research Group, organizację utworzoną przez Unię Europejską, w celu oceny efektywności homeopatii, zawierały wniosek, iż homeopatia była bardziej efektywna niż placebo… a prawdopodobieństwo, że rezultat taki mógłby wynikać z przypadku, wynosiło jedynie 0.027%! Warto wspomnieć, że w tworzeniu projektu badania, asystowała grupa osób sceptycznie nastawionych do homeopatii.
W wydaniu pisma British Medical Journal, z 9 lutego 1991, dwóch duńskich badaczy, których poproszono o ocenę efektywności różnych form medycyny alternatywnej, zamieściło swoje wnioski i okazało się, że chociaż początkowo byli oni sceptyczni zarówno wobec homeopatii, jak i medycyny alternatywnej ogólnie, to stwierdzili, że: „Ilość pozytywnych rezultatów wielce nas zaskoczyła... Dowody uzyskane w tych badaniach byłyby zapewne wystarczające, aby uznać homeopatię za podstawowy sposób leczenia wybranych schorzeń”.
Kolejne, nieco nowsze badanie mówiło: „W porównaniu z placebo, homeopatia wywołała widoczną, znaczącą i istotną pod względem klinicznym poprawę wartości szczytowego nosowego przepływu wdechowego, podobną do tej, jaką stwierdzono przy zastosowaniu donosowych steroidów”. British Medical Journal, 19 sierpnia, 2000.
W obecnych czasach, kiedy wiemy coraz więcej i stajemy się coraz bardziej wrażliwi na powiązania pomiędzy wszystkimi organizmami żywymi, homeopatia słusznie przyciąga zainteresowanie wielu inteligentnych, dociekliwych i spostrzegawczych umysłów, zarówno po stronie laików, jak i społeczności medycznej.
Rozwój Homeopatii
Sukces Hahnemanna był tak olbrzymi, szczególnie wobec chorób endemicznych i epidemicznych, że nauka o homeopatii błyskawicznie rozprzestrzeniła się po całej Europie i dotarła do Ameryki. Dr Fredrick Harvey Foster Quinn, wprowadził homeopatię w Wielkiej Brytanii w późnych latach 1820., a w roku 1849 założył Londyński Szpital Homeopatyczny.
Homeopatia pojawiła się w Ameryce w roku 1825 i natychmiast zyskała popularność, częściowo ze względu na fakt, że ekscesy konwencjonalnej medycyny miały tam szczególnie ekstremalny charakter, a częściowo dzięki wysiłkom Constantine Heringa. Hering rozwinął doktrynę mówiącą, że symptomy zawsze postępują w swoistym dla siebie kierunku: z powierzchni do wewnątrz, z kończyn do górnej części ciała oraz z organów mniej, do bardziej istotnych. Jego „Zasady Kuracji” stwierdzają, że leczenie musi odbywać się w kierunku odwrotnym do występowania objawów (first in, last out – pierwsze weszło, ostatnie wyszło).
Osobą niemal równie ważną, jak sam Hahnemann, dla rozwoju i popularyzacji homeopatii, był amerykański lekarz James Tyler Kent (1849 – 1921). Jego najbardziej istotny wkład może stanowić repertorium, które pozostaje do dzisiejszego dnia w powszechnym użyciu.
Homeopatia osiągnęła szczyt popularności w USA, w latach 1865-1885. W latach 1930. popularność homeopatii zaczęła blednąć, szczególnie w Europie i w Stanach Zjednoczonych, częściowo wskutek zaawansowania rozwoju nauk biologicznych i medycyny konwencjonalnej, a częściowo ze względu na spadek jedności homeopatycznej wspólnoty, a także ze względu na rosnący wpływ AMA (Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarskiego),jaki wywierało ono na praktykę medyczną. Homeopatia przeżyła renesans, zapoczątkowany w latach 1970. i trwający do dnia dzisiejszego. George Vithoulkas, który studiował w Indiach, gdzie tradycja homeopatyczna pozostawała ciągle silna, był osobą kluczową dla odrodzenia ruchu homeopatycznego w Europie.
Wraz z nadejściem technologii komputerowej, łatwość z jaką można wykorzystywać olbrzymie bazy danych, wprowadziła gruntowne zmiany w sposobie prowadzenia praktyki homeopatycznej. Obecnie, duża liczba homeopatów, wykorzystuje komputery osobiste, aby poruszać się po tysiącach stron „provingów” i studiów przypadków. Oprogramowanie zawierające repertoria homeopatyczne, w znacznej mierze ułatwiło praktykowanie homeopatii.
Gdzie Homeopatia Jest Popularna Obecnie?
Homeopatia jest szczególnie popularna we Francji, Anglii, Niemczech, Grecji, Indiach, Pakistanie, Brazylii, Argentynie, Meksyku i Afryce Południowej. Około 40% francuzów używało już leków homeopatycznych, a 39% francuskich lekarzy przepisywało je w swojej karierze. Około 20% lekarzy niemieckich okazjonalnie wykorzystuje te naturalne leki, a 45% lekarzy holenderskich uważa je za skuteczne. Według badania opublikowanego w British Medical Journal (7 czerwca 1986), 42% brytyjskich lekarzy konsultuje pacjentów ze specjalistami homeopatii, a w artykule opublikowanym w New York Times odnotowano, że ilość wizyt u brytyjskich homeopatów wzrasta o 39% w skali roku.
Pomijając te imponujące statystyki, należy wspomnieć, że homeopatia jest szczególnie popularna w Indiach, gdzie istnieje ponad 180 homeopatycznych szkół medycznych, kształcących uczniów w pięcioletnich cyklach. Homeopatia rozwija się również niezwykle dynamicznie w Stanach Zjednoczonych. Badania rynku dowodzą, że sprzedaż leków homeopatycznych wzrasta o 25-30% rocznie, od ostatnich dziesięciu lat.
Szacuje się, że na świecie jest ponad 500 000 lekarzy praktykujących homeopatię, a około 500 milionów pacjentów korzysta z tej formy leczenia. Ponad 12 000 doktorów medycyny oraz lekarzy licencjonowanych, stosuje w swojej praktyce leczenie homeopatyczne w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech. Od roku 2001, zasady homeopatii, są unormowane poprzez Dyrektywę 2001/83/EC. Ostatnie nowelizacje dyrektywy, nakładają na wszystkie kraje członkowskie konieczność wprowadzenia specjalnych procedur rejestracyjnych, dla leków homeopatycznych.
W Indiach istnieje niemal 180 homeopatycznych uczelni medycznych, 7500 klinik rządowych i 307 szpitali, oferujących leczenie homeopatyczne. Około 35 istniejących uczelni, to instytucje państwowe, reszta leży w rękach prywatnych. Homeopatia jest trzecią w kolejności, najpopularniejszą metodą leczenia w Indiach, zaraz po alopatii i ajurwedzie. Szacuje się, że w Indiach praktykuje około ćwierć miliona homeopatów. Każdego roku ta liczba wzrasta o kolejne 10 000. Legalny status homeopatii w Indiach praktycznie dorównuje medycynie konwencjonalnej.
W Wielkiej Brytanii, tak jak w większości krajów, leki homeopatyczne mogą być sprzedawane poza obrotem zorganizowanym (bez recepty). Na terenie Wielkiej Brytanii mieści się pięć szpitali homeopatycznych, w których oferuje się leczenie refundowane w ramach Państwowego Systemu Opieki Zdrowotnej. Istnieje również wiele klinik regionalnych. Homeopatia opiera się w głównej mierze na systemie pomocy publicznej, szczególnie w Szkocji, a także jest wspierana przez Brytyjską Rodzinę Królewską.
W Stanach Zjednoczonych, leki homeopatyczne podlegają, jak wszystkie inne produkty lecznicze, rozporządzeniom Agencji ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration). FDA uznaje jednak remedia homeopatyczne za środki zupełnie odmienne od leków tradycyjnych. Produkty homeopatyczne nie muszą uzyskać aprobaty FDA przed wprowadzeniem ich do sprzedaży, nie muszą również zostać uznane za bezpieczne, czy efektywne, nie muszą być oznaczone datą przydatności, ani przechodzić testów, jakim poddawane są produkty gotowe, w celu weryfikacji składu i intensywności działania. W Stanach Zjednoczonych jedynie leki homeopatyczne, które mają zastosowanie w chorobach samoistnie ustępujących, mogą być sprzedawane bez recepty, a leki homeopatyczne, które są wykorzystywane przy poważniejszych schorzeniach, można sprzedawać wyłącznie na receptę.
Popularność homeopatii w USA ciągle rośnie. W 1995 sprzedaż detaliczna leków homeopatycznych w Stanach Zjednoczonych była szacowana na 201 milionów dolarów, przy wartości zbytu rosnącej o 20% w skali roku (dane wg Amerykańskiego Towarzystwa Lekarzy Homeopatów). Liczba lekarzy homeopatów w USA wzrosła z mniej niż 200, w latach 1970., do około 3000, w roku 1996.
Na terenie Niemiec, około 6000 lekarzy specjalizuje się w homeopatii. W roku 1978, homeopatia, razem z medycyną antropozoficzną i ziołolecznictwem, została uznana za „specjalne formy terapii”, co oznacza, że stosowane w tych dziedzinach medykamenty, nie podlegają zwyczajowym wymogom dowodzenia ich efektywności. Począwszy od 1 stycznia 2004, środki homeopatyczne, poza nielicznymi wyjątkami, nie są refundowane przez publiczny system ubezpieczenia zdrowotnego. Większość prywatnych ubezpieczycieli zdrowotnych wciąż jednak pokrywa ubezpieczeniem leczenie homeopatyczne.
W Austrii, homeopatia pozostaje uznaną częścią systemu medycznego, od roku 1983. W Szwajcarii, stanowi ona jedną z pięciu klas medycyny komplementarnej.